Rozmowa z lekarzem pracującym w Klinice Chorób Wewnętrznych i Gastroenterologii z Pododdziałem Leczenia Nieswoistych Chorób Zapalnych Jelit w Centralnym Szpitalu Klinicznym MSWiA w Warszawie lek. Konradem Lewandowskim.

Panie Doktorze, czym jest zgaga?

Po pierwsze zgaga nie jest chorobą, lecz objawem choroby refluksowej, który polega na występowaniu uczucia palenia i pieczenia w okolicy mostka. Jest ona wywołana cofaniem się do przełyku treści żołądkowej bogatej w kwas solny. Do typowych objawów refluksu należą również puste odbijania oraz uczucie cofania się treści żołądkowej do przełyku. Często dolegliwości określane są także jako pieczenie za mostkiem, nadkwasota, kwaśne odbijania, czy ból górnej części brzucha. Dolegliwości te mogą nasilać się podczas ułożenia na wznak, zwłaszcza po obfitym lub tłustym posiłku oraz przy pochylaniu się.

Jak w takim razie leczyć chorobę refluksową?

Zawsze powtarzam swoim pacjentom, że warto zmodyfikować styl życia. Odpowiednia dieta, właściwa forma spożywania posiłków oraz unikanie pewnych produktów ma duże znaczenie. Porcje posiłków powinny być mniejsze - bardzo dobrym sposobem jest wprowadzenie 5 posiłków dziennie. Warto również pamiętać, o tym, że ostatni posiłek powinniśmy spożyć co najmniej 3 godziny przed położeniem się do łóżka. Należy unikać pokarmów tłustych, mocno przyprawionych, gazowanych napojów, cytrusów, kawy i czekolady. Wskazane jest także odstawienie używek alkoholu i papierosów.

W przypadku otyłości lub nadwagi zalecam redukcje masy ciała. Nie zapominajmy w codziennym pospiechu również o aktywności fizycznej. Warto zmienić również pozycję spania i ustawić wyżej wezgłowie.

Często jednak mimo wszystko musimy włączyć leki. Stosowanie dostępnych bez recepty leków zobojętniających sok żołądkowy, zawierających różne kombinacje związków glinu, wapnia, magnezu i kwasu alginowego, może przynieść chwilową ulgę, jednak nie zaleca się długotrwałego ich przyjmowania bez konsultacji z lekarzem. Lekami, które bardzo dobrze sprawdzają się w zmniejszeniu dolegliwości są inhibitory pompy protonowej – są to leki zmniejszające wydzielanie żołądkowe.

Czy refluks może być niebezpieczny? Kiedy zgłosić się do lekarza specjalisty?

Zazwyczaj refluks nie jest chorobą niebezpieczną, mimo to nie wolno go ignorować. Ciężka postać tej choroby może doprowadzić do powikłań. Gastrolodzy mają specjalne algorytmy postępowania dotyczące diagnostyki i leczenia tej choroby. Mimo to czasem zdarzają się powikłania i należą do nich: przełyk Barretta (stan przedrakowy, który zwiększa ryzyko rozwoju raka gruczołowego); zwężenie przełyku w wyniku bliznowacenia, najczęściej w zaawansowanej chorobie refluksowej przełyku; krwawienie z przewodu pokarmowego (objawiają się głównie fusowatymi wymiotami, smolistymi stolcami, rzadziej wymiotami żywo podbarwioną krwią) oraz rzadziej również rak gruczołowy przełyku.

Tutaj właśnie bardzo ważna jest rola nas lekarzy gastrologów. Obowiązkowo trzeba się wybrać na wizytę do gastrologa, gdy wystąpią takie objawy jak; zaburzenia połykania (dysfagia), bolesne połykanie (odynofagia), utrata masy ciała lub krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego. Wtedy obowiązkowo trzeba wykonać pilną gastroskopię. Badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego jest również obowiązkowe u osób po 40. roku życia celem wykluczenia innych, rzadziej występujących chorób przebiegających ze zgagą. Ma to znaczenie dla czasu i intensywności leczenia, a także dla oceny ewentualnych zagrożeń związanych z chorobą refluksową. Jeśli zgaga występuje sporadycznie u osoby młodej, badanie endoskopowe nie jest bezwzględnie konieczne.

Dziękuję bardzo Panie Doktorze.