Wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy choroba Leśniewskiego – Crohna to poważne schorzenia autoimmunologiczne, dotykające najczęściej końcowy odcinek układu pokarmowego. Nie zawsze dają jednoznaczne objawy, dlatego ich rozpoznanie wymaga często specjalistycznych badań. Kto jest w grupie ryzyka? Jakie dolegliwości powinny skłonić nas do wizyty u lekarza? Jak wygląda leczenie i czy możliwy jest powrót do całkowitej sprawności wyjaśnia doktor Konrad Lewandowski.

Ból brzucha, częste wizyty w toalecie – nawet do 20 razy w ciągu dnia, a w niektórych przypadkach nawet gorączka, to objawy nie tylko poważnego zatrucia pokarmowego, ale również schorzeń, których szybkie rozpoznanie może znacząco poprawić komfort pacjenta i wpłynąć na dalsze leczenie.

Zatem kiedy warto swoje objawy skonsultować z lekarzem wyjaśnia doktor Konrad Lewandowski: „Powodów bolącego brzucha czy uporczywej biegunki znajdziemy naprawdę sporo, jednak poza zwykłym zatruciem pokarmowym, w najgorszych przypadkach możemy zmagać się na przykład z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Dotyka ono najczęściej osoby między 15 a 25 r.ż., rzadziej osoby między 55 a 65 r.ż. Pierwszym sygnałem, by odwiedzić specjalistę jest biegunka z domieszką śluzu i krwi – jest to objaw patologiczny, dlatego niezwłocznie trzeba wykonać badania, które pomogą w ustaleniu  powodów takiego stanu. Częstym objawem towarzyszącym chorobie jest uporczywy ból brzucha po lewej stronie lub w odbytnicy, gorączka, a także niezamierzona utrata masy ciała. W większości przypadków wrzodziejące zapalenie jelita grubego ma łagodny przebieg, tylko 20 % chorych zmaga się z przewlekłą postacią choroby.”

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest poważnym schorzeniem końcowego odcinka układu pokarmowego. Na samym początku w celu diagnostyki i wykluczenia infekcyjnej przyczyny krwawych biegunek, wykonuje się posiewy kału w kierunku chorób infekcyjnych przewodu pokarmowego. Ostatecznie przeprowadza się endoskopowe badanie rektosigmoidoskopowe - wziernikowanie odbytnicy i esicy z pobraniem wycinka do badania histopatologicznego. Stany zapalne przy wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego rozpoczynają się już w odbytnicy i ciągną się przez kolejne odcinki jelita. W przypadku łagodnej postaci choroby, pojawiają się tylko powierzchowne nadżerki i zatarcia na rysunku naczyniowym błony śluzowej, która staje się przez to krucha i może krwawić. Głębokie owrzodzenia to charakterystyczny obraz dla przewlekłej formy choroby. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest stanem przedrakowym, tym samym u pacjentów z tym schorzeniem zwiększa się ryzyko zachorowalności na raka jelita grubego.

Jak wygląda leczenie w przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego?

W przypadku łagodnych i średnich postaci choroby podaje się preparaty kwasu 5 – aminosalicylowego, mogą być to zarówno tabletki, wlewki lub czopki. W umiarkowanym stopniu choroby zalecane jest doustne przyjmowanie glikokortykosteroidów, które umożliwiają powrót do zdrowia nawet w ciągu 3 tygodni. Kiedy glikokortykosteroidy nie działają lub powodują  działania niepożądane, pacjentowi podaje się leki immunosupresyjne. W cięższych przypadkach konieczna jest nawet ingerencja chirurgiczna - resekcja jelita.

Choroba Leśniewskiego – Crohna (Ch. L-C)

Początkowo choroba nie daje żadnych, budzących podejrzenia objawów, a to w dużym stopniu opóźnia jej rozpoznanie. Pierwsze sygnały jakie może wysyłać organizm to bóle brzucha, które potrafią obudzić w środku nocy, mają kolkowy lub wrzodowy charakter i pojawiają się najczęściej po posiłku lub po wypróżnieniu. W niektórych przypadkach ból pojawia się w prawej dolnej części brzucha, co mylnie kojarzone jest z bólami wyrostkowymi. W takich przypadkach Usunięcie wyrostka robaczkowego nierzadko ułatwia postawienie prawidłowej diagnozy, ponieważ w trakcie zabiegu pobierany jest kawałek tkanki, która poddawana jest badaniom histopatologicznym. Równie często jak bóle brzucha pojawia się biegunka, stolce najczęściej są  wodniste z domieszką śluzu, rzadziej z krwią. Tylko u 20 % chorych krwista biegunka była pierwszym objawem ch. L-C. O chorobie może świadczyć również gorączka, zmniejszenie masy ciała, a u dzieci opóźnienie wzrastania. Charakterystyczne dla ch. L-C, choć nie występujące we wszystkich przypadkach są także zmiany około odbytnicze (ropnie, przetoki, szczeliny), mogą one prowadzić do zwężenia światła jelita i jego niedrożności. W chorobie Leśniewskiego – Crohna może dojść także do zajęcia innych narządów niż tylko jelita. Obserwuje się również zaburzenia połykania, owrzodzenie żołądka i dwunastnicy. Prawidłową diagnozę umożliwia jedynie kompilacja wielu badań, jak morfologia i badanie stężenia CRP we krwi, badanie endoskopowe, podczas którego pobierany jest wycinek do dalszej diagnostyki, tomografia komputerowa. Choć kluczowe jest badanie kolonoskopowe z pobraniem wycinka.

Jak wygląda leczenie w przypadku choroby Leśniewskiego – Crohna?

Podobnie jak w przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, pacjentom z łagodną  postacią choroby Leśniewskiego – Crohna podawane są aminosalicylany lub/ i glikokortykosteroidy. W przypadku cięższych form choroby włączane są leki immunosupresyjne lub nowsze leki nazywane przeciwciałami monoklonalnymi. Zabiegi chirurgiczne związane są najczęściej z miejscowymi powikłaniami – ropnie, przetoki lub z powodu zwężeń czy niedrożności jelit. Niestety w przypadku ch. L-C niemożliwe jest pełne wyleczenie, jest to schorzenie przewlekłe, którego leczenie koncentruje się przede wszystkim na zapobieganiu nawrotom i łagodzeniu zaostrzeń.

Tak jak w przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, tak i w przypadku choroby Leśniewskiego – Crohna przyczyny tego schorzenia nie są do końca poznane, jednak w wielu przypadkach mogą mieć one podłoże genetyczne. Osoby dorosłe, jak i rodzice dzieci dotkniętych ch. L-C czy wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego mogą liczyć na wsparcie Polskiego Towarzystwa Wspierania Osób z Nieswoistymi  Zapaleniami Jelita „J –elita”, które od 2009 roku jest organizacją pożytku publicznego i walczy m.in. o lepszą refundację leków, łatwiejszy dostęp do nowoczesnego leczenia i specjalistów. Ponadto organizuje turnusy rehabilitacyjne, prowadzi grupy wsparcia czy poradnictwo drogą telefoniczną i mailową. Poprzez swoje działania organizacja stara się dotrzeć  do jak największego grona osób, by przybliżyć im specyfikę tych schorzeń i jednocześnie przełamać temat tabu.