Odpowiadają eksperci Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej - dr n. med. Andrzej Styszyński, okulista oraz Grzegorz Romanik, optyk i optometrysta.

Ból oczu - oznaka groźnej choroby?

Oczy odpowiadają za przekazywanie do mózgu zdecydowanej większości bodźców z otaczającej nas rzeczywistości, a ich prawidłowe funkcjonowanie umożliwia wykonywanie codziennych obowiązków. Dlatego, jeśli odczuwamy ból (szczególnie nasilony po przebudzeniu) powinniśmy błyskawicznie reagować, zwłaszcza w sytuacji kiedy dolegliwości utrzymują się dłużej niż jeden dzień lub powodują dodatkowo bóle głowy, spadek dobrego samopoczucia, zniechęcenie, a nawet nudności. Jeżeli poranny ból pojawia się bardzo często (codziennie lub kilka razy w tygodniu) i towarzyszą mu powyższe objawy, należy niezwłocznie skonsultować się ze specjalistą, ponieważ istnieje ryzyko występowania groźnej choroby (np. zapalenia błony naczyniowej lub nerwu wzrokowego), która może doprowadzić do uszkodzenia narządu wzroku.

 „Błędem i zaniedbaniem jest konsultowanie objawów na forach internetowych i wyciąganie ogólnych wniosków na podstawie odmiennych oraz anonimowych przypadków chorobowych. Pogłębiających się chorób oczu można w wielu przypadkach uniknąć, jeżeli tylko poświęcimy chwilę czasu na zasięgnięcie porady specjalistów, którzy zdiagnozują źródło kłopotów, zarekomendują odpowiednie leczenie i przekażą informacje dotyczące przyszłej, pożądanej profilaktyki. Pamiętajmy, że każda choroba czy dolegliwość oczu - np. jaskra, zapalenie spojówek, zaćma czy zespół suchego oka - zasadniczo różnią się od siebie i wymagają zupełnie innego leczenia. Diagnoza bazująca na informacjach zawartych w Internecie oraz ignorowanie symptomów chorobowych, w tym porannego bólu oczu, mogą doprowadzić do pogorszenia widzenia czy nawet częściowej lub całkowitej utraty wzroku" - komentuje dr n. med. Andrzej Styszyński, okulista. „Częstym powodem bólu jest również zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe - wówczas okulista powinien przypisać pacjentowi odpowiednią kurację farmakologiczną. Leczenie nadciśnienia ocznego powinno być przeprowadzone ze szczególną starannością - zła diagnoza i nieodpowiednie leki mogą doprowadzić do uszkodzenia nerwu wzrokowego lub stałego pogorszenia jakości widzenia" - dodaje.

Zmęczenie - najczęstsza przyczyna bólu oczu

Pojawiający się poranny ból oczu nie tylko informuje nas o zagrożeniu naszego zdrowia, ale jest źródłem dyskomfortu i przeszkadza w wykonywaniu wielu czynności. Jeżeli pojawia się sporadycznie i nieregularnie, zazwyczaj oznacza to, że jego wyeliminowanie będzie możliwe dzięki delikatnej zmianie stylu naszego życia. Istotna może okazać się ergonomia pracy np. odpowiednia odległość i nachylenie naszego wzroku względem komputera, ograniczenie korzystania z telefonów komórkowych i klimatyzacji lub skorygowanie mocy oraz jakości używanego oświetlenia.

Ograniczanie niektórych negatywnych czynników nie jest jednak łatwym zadaniem. Nieustannie zwiększa się liczba zawodów, które wymagają stosowania elektronicznych rozwiązań, a technologia coraz częściej wykorzystywana jest również w urzędach państwowych czy szkołach. Ponadto, według badań Głównego Urzędu Statystycznego[1], ponad 80% polskich gospodarstw domowych posiada również dostęp do komputera i Internetu, a dodatkowo wielu z nas nie wyobraża sobie codziennego funkcjonowania i komunikacji bez korzystania z telefonów komórkowych. Chociaż we wszystkich wymienionych aspektach obserwujemy nieustanny rozwój, musimy pamiętać, że zwiększanie naszego komfortu powinno iść w parze z profilaktyką schorzeń narządu wzroku, który musi zmagać się z promieniowaniem płynącym z ekranów komputera czy telefonu komórkowego, nawet kilkanaście godzin dziennie. Jeśli nie zabezpieczamy odpowiednio oczu przed szkodliwymi falami emitowanymi przez urządzenia elektroniczne, wówczas bardzo często pojawiają się objawy, które powinny skłonić nas do rozważnego korzystania z urządzeń wykorzystujących oświetlenie LED. Do najczęstszych symptomów należą: zaczerwienienie oczu, łzawienie oraz poranny ból, który coraz częściej staje się pierwszą oznaką, że nasz wzrok potrzebuje zasłużonego „urlopu".

„W większości przypadków poranny ból oczu nie jest spowodowany chorobami układu wzroku, jednak dla całkowitej pewności powinniśmy skorzystać z porady eksperta. Bardzo często oczy po prostu domagają się naszego zainteresowania - bardzo mocno je eksploatujemy, a nie dbamy o odpowiednią profilaktykę i ochronę. Zazwyczaj, wystarczą proste ćwiczenia lub zakup kropli nawilżających, które eliminują podrażnienia i suchość naszych oczu, a tym samym zniwelują ból. Ponadto, dajmy naszym oczom prawo do odpoczynku - jeżeli pracujemy przed komputerem, powinniśmy kilka razy dziennie oderwać się od wykonywania obowiązków zawodowych, intensywnie pomrugać lub na kilka chwil zamknąć oczy. Te z pozoru nieistotne czynności sprawią, że naturalnie nawilżymy nasze oczy i nie będą one narażone na permanentne oddziaływanie światła, które w dłuższej perspektywie negatywnie wpływa na jakość widzenia. Dla osób, które muszą korzystać z okularów, dobrym rozwiązaniem będzie zakup soczewek korekcyjnych z powłoką antyrefleksyjną, która pozwala zmniejszyć uciążliwe dla oczu odblaski świetlne oraz zmniejszą lub całkowicie wyeliminują szkodliwe promieniowanie emitowane m.in. przez urządzenia elektroniczne" - opowiada Grzegorz Romanik, optyk i optometrysta oraz ekspert Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej.

Ból oczu u okularników?

Okulary poprawiają nasz wzrok i zwiększają komfort codziennego funkcjonowania, dlatego powinny być traktowane jak „lekarstwo", z którego należy odpowiednio korzystać. Kiedy okulary mogą stać się przyczyną bólu oczu? Na które czynniki powinniśmy zwrócić szczególną uwagę, aby mieć pewność, że prawidłowo korzystamy z okularów? Na te pytania możemy odpowiedzieć analizując najczęstsze błędy, które zdarzają się wśród osób korzystających z okularów:

• Nieprawidłowo dobrane okulary - największym zagrożeniem dla naszych oczu (również w kontekście występującego bólu) jest korzystanie z gotowych okularów, które można kupić na bazarach i w supermarketach. Wielu pacjentów decyduje się na ich zakup, pomijając konsultację ze specjalistą (np. optykiem, optometrystą), która jako jedyna pozwala precyzyjnie określić wadę wzroku i dobrać odpowiednią korekcję. Gotowe okulary nie uwzględniają naszych indywidualnych parametrów takich jak: rozstaw źrenic (PD), różna korekcja na każde oko czy też astygmatyzm. Oczywiście w gotowych okularach trudno doszukiwać się też jakichkolwiek powłok antyrefleksyjnych. Korzystanie z okularów, które nie posiadają odpowiedniego atestu, może spowodować nie tylko ból oczu, ale również doprowadzić do pogłębienia wady, a nawet groźnych chorób układu wzroku. Dlatego, jeżeli tylko zauważymy pogorszenie jakości widzenia, powinniśmy natychmiast skonsultować się ze specjalistą.
• Korzystanie z okularów niezgodnie z ich przeznaczeniem - prawidłowy dobór okularów nie zwalnia nas jednak z obowiązku dbania o nasze zdrowie. Istotnym błędem podczas korzystania z okularów jest wykorzystywanie ich niewłaściwie. Na przykład chodzenie w okularach do czytania po domu czy w pracy, w sytuacji gdy nasz wzrok nie potrzebuje ciągłej korekcji. Jeżeli zdiagnozowano u nas wadę krótkowzroczności, nadwzroczności czy astygmatyzmu okulary nosimy stale, chyba że specjalista zalecił inaczej. Jeżeli mamy inną korekcję do czytania i do dali korzystajmy z okularów zgodnie z przeznaczeniem. Jeżeli utrudnia nam to codzienne życie możemy skonsultować się z optykiem w kwestii doboru okularów progresywnych. Dobrym rozwiązaniem jest również zakup kilku par okularów, które w prosty sposób możemy dostosowywać do rodzaju i charakteru naszej aktywności.
• Zła „higiena" okularów - codzienne korzystanie z okularów sprawia, że są one szczególnie narażone na uszkodzenia czy zanieczyszczenia. Pamiętajmy, że nawet najmniejsze zarysowanie soczewek korekcyjnych może doprowadzić do nieprawidłowego załamywania się światła, a w konsekwencji szkodliwej dla naszego wzroku „pracy" okularów. Powinniśmy również dbać o prawidłowe usuwanie ze „szkieł" wszelkich zabrudzeń, aby obraz docierający do naszych oczu nie był zakłócony przez żadne czynniki. Dla większej pewności pacjentów, specjaliści rekomendują wymianę okularów nie rzadziej niż raz na dwa lata. Istotne jest również właściwe przechowywanie okularów - najczęściej przy zakupie możemy nabyć specjalne etui i chusteczkę z mikrofazy, które pozwalają w należyty sposób dbać o dobry stan okularów, zapobiegać zarysowaniom soczewek oraz zniszczeniu oprawek.

Wyeliminowanie powyższych błędów i wypracowanie prostych nawyków sprawi, że będziemy mogli bez przeszkód korzystać z możliwości, które oferują nam okulary.

Więcej informacji na temat wad wzroku, sposobów ich korekcji oraz specjalistycznych badań można znaleźć w filmach edukacyjnych Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej, zrealizowanych pod merytorycznym patronatem Wydziału Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, z udziałem optyków, optometrystów i okulistów. Materiały dostępne są pod adresem: http://www.krio.org.pl/filmy-edukacyjne

[1]https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/nauka-i-technika-spoleczenstwo-informacyjne/spoleczenstwo-informacyjne/spoleczenstwo-informacyjne-w-polsce-w-2016-roku,2,6.html