Nie warto z takiego badania rezygnować, gdyż pomocą służą również optometryści, posiadający niezbędną wiedzę i umiejętności doboru właściwej korekcji optycznej.

Oczy wymagają systematycznych badań

Wyniki ostatniego badania sondażowego na zlecenie Vision Express^[1] nie napawają optymizmem. Ponad połowa zapytanych Polaków (51%) nie badała wzroku u optometrysty lub okulisty w ciągu ostatniego roku. Jeszcze gorzej wypada świadomość profilaktyki chorób oczu. 63% respondentów nigdy nie słyszało o ocenie przesiewowej ryzyka chorób narządu wzroku - skutecznym narzędziu pozwalającym na wykrycie ryzyka potencjalnych zmian patologicznych we wczesnym stadium choroby, a tym samym odpowiednio wczesne rozpoczęcie leczenia.

Co sprawia, że Polacy odkładają badanie wzroku na później, często ostatecznie zapominając o weryfikacji jakości widzenia? Na przestrzeni lat dostęp do usług specjalistów ochrony wzroku stał się łatwiejszy. Ocenę wad wzroku i stanu naszych oczu przeprowadzają nie tylko okuliści, ale także optometryści. Poszerza się także zakres ich usług, co jest wynikiem rozwoju specjalizacji, dodatkowych szkoleń i nowoczesnych technologii. Wydawałoby się, że Polacy nie mierzą się już z tyloma barierami w dostępie do ochrony oczu, zarówno w postaci dostępności specjalistów, jak i samej technologii, a jednak wciąż zapominają, jak ważna jest systematyczna kontrola jakości widzenia.

- Pacjenci, szczególnie osoby starsze, są przywiązani do badania u lekarza okulisty, który uważany jest za jedyną osobę odpowiednio wyszkoloną do przeprowadzania badań narządu wzroku. Tymczasem optometryści są absolwentami studiów wyższych z zakresu optyki i optometrii oraz w większości przechodzą wiele dodatkowych szkoleń i kursów, co daje im potrzebną wiedzę i umiejętności do podstawowej oceny stanu narządu wzroku - tłumaczy dr n. biol. Robert Grabowski, Dyrektor Medyczny Vision Express.

W związku z tym, że zawód optometrysty wymaga ukończenia studiów wyższych, osoby go wykonujące przez wiele lat uczą się biologii układu wzrokowego, podstaw okulistyki, optyki, optometrii czy pomiaru refrakcji. Następnie odbywają staże i specjalistyczne kursy doszkalające, które przygotowują w praktyce do przyjmowania pacjentów, np. w salonach optycznych. Optometryści doskonale rozumieją branżę optyczną, więc nierzadko są także świetnymi doradcami w zakresie doboru opraw i szkieł okularowych, soczewek kontaktowych czy okularów przeciwsłonecznych. Wiedzą nie tylko, jak poprawnie używać różnych metod korekcji wzorku, ale znają także sposób ich projektowania i wytwarzania. Dlatego w wielu krajach europejskich to optometrysta jest specjalistą pierwszego kontaktu, którego odwiedza się celem weryfikacji jakości widzenia i doboru odpowiednich pomocy optycznych.

- Jeśli pojawi się konieczność konsultacji z lekarzem, optometrysta bezzwłocznie skieruje pacjenta do okulisty, choć zwykle wystarczy wizyta w odpowiednio wyposażonym gabinecie salonu optycznego, by dobrać odpowiednią korekcję. To znacząco zwiększa nasz dostęp do specjalistów zajmujących się jakością widzenia przy równie wysokiej skuteczności badania refrakcyjnego - dodaje dr Grabowski.

Profilaktyka chorób oczu w gabinecie optometrycznym

Optometryści nie tylko skutecznie sprawdzają jakość widzenia i dobierają korekcję optyczną, ale także w wielu przypadkach przeprowadzają podstawową weryfikację stanu fizjologicznego naszych oczu w oparciu o nowoczesne algorytmy medyczne, jak między innymi przesiewowa ocena ryzyka poważnych chorób narządu wzroku. Przy okazji rutynowej wizyty w salonie optometrycznym, w celu zakupu okularów lub soczewek kontaktowych, pacjenci mają często możliwość skorzystania z takiej usługi. W przypadku wykrycia niepokojących zmian, optometrysta kieruje do lekarza okulisty.

- W wybranych salonach Vision Express przesiewowa ocena ryzyka czterech poważnych chorób oczu jest dostępna dla pacjentów pod nazwą świadczenia Optiskan. Wykonują ją lekarze okuliści i wykwalifikowani, odpowiednio przeszkoleni optometryści, wykorzystując cyfrowe zdjęcie dna oka oraz specjalistyczny algorytm medyczny wskazujący potencjalne zmiany patologiczne, zwłaszcza we wczesnym ich stadium. Ocena Optiskan nie wymaga skierowania lekarskiego, jest nieinwazyjna, czyli nie podaje się kropli rozszerzających źrenicę i zwykle trwa tylko kilka minut - tłumaczy ekspert Vision Express.

W przypadku usługi Optiskan, analiza obszaru centralnej siatkówki odbywa się za pomocą specjalistycznego algorytmu RetinaLyze, który analizuje obszar „dna oka" i może wskazać na występowanie potencjalnych zmian patologicznych, które zwłaszcza we wczesnym stanie chorobowym nie dają żadnych, rozpoznawalnych dla pacjenta objawów. Dodatkowo specjaliści oceniają także przezierność soczewki oka. Dzięki temu pacjenci mogą dowiedzieć się, czy wymagają, pełnej diagnostyki w kierunku jaskry, retinopatii cukrzycowej, zwyrodnienia plamki żółtej związanej z wiekiem (AMD) czy zaćmy (katarakty). To cztery schorzenia, które zdaniem ekspertów, mogą być określane chorobami cywilizacyjnymi, związanymi ze zmianami stylu życia, niską aktywnością fizyczną, nieodpowiednią dietą, skażeniem środowiska, stresem czy długotrwałym stymulowaniem wzroku ekranami urządzeń elektronicznych.

- Korzystajmy z dostępności usług specjalistów, nie tylko lekarzy okulistów, ale także optometrystów w salonach optycznych. Rutynowa wizyta trwa zazwyczaj kilkanaście minut, a jej efekty, czyli dobór odpowiedniej korekcji lub wczesne wykrycie ryzyka zmian patologicznych może ułatwić życie, zapobiec poważnym konsekwencjom zbyt późno wykrytych chorób, a tym samym nawet uratować nasz wzrok - podkreśla dr Grabowski.

[1] Badanie zrealizowane w dn. 03-05.10.2022 roku przez SW Research na zlecenie Vision Express. N=734, reprezentatywna próba Polaków powyżej 35 roku życia.