Co dziewiąty Polak nie wie, że ten problem go dotyczy
2022-04-29
Prof. Jan Duława, nefrolog, Diaverum Polska
Prof. Jan Duława, nefrolog, Diaverum Polska
Choroby nerek dotykają w Polsce 4-4,5 miliona osób. Co ciekawe, co dziewiąty Polak nawet nie wie, że ten problem dotyczy również jego, ponieważ w początkowych stadiach choroba może przebiegać bezobjawowo. Szczególnie narażeni są chorujący na cukrzycę, miażdżycę, nadciśnienie tętnicze czy nawracające infekcje dróg moczowych. Co więc robić, żeby chronić nerki i pozwolić im działać jak najdłużej, a jeśli już zachorujemy to co powinno być dla nas priorytetem?
Jak ważne są nerki?
Nerki są bardzo ważnym, niezbędnym do utrzymania życia narządem u wszystkich kręgowców, w tym u człowieka. Do ich zadań należy m.in. usuwanie z organizmu końcowych produktów przemiany materii, a także toksyn i nadmiaru wody oraz zapewnienie prawidłowej objętości krwi i ciśnienia tętniczego. Z tego pobieżnego przeglądu wynika, że nerki mają bardzo duży wpływ na czynność całego organizmu. Najkrócej mówiąc stanowią bardzo skomplikowany i wysokowydajny filtr oczyszczający organizm ze zbędnych i toksycznych substancji.
Pierwsze objawy choroby nerek
W zależności od tego, które z wymienionych funkcji nerek ulegają upośledzeniu, u chorego rozwijają się określone zaburzenia. Różne choroby nerek mogą w różny sposób upośledzać ich czynności, jednak w późnych okresach rozwoju tych chorób, szczególnie w tzw. okresie schyłkowym, niezależnie od przyczyny i choroby wywołującej, objawy są bardzo podobne. Jeżeli nerki przestają pełnić rolę filtra i upośledzona jest czynność wydalnicza, organizm zostaje zatruty toksycznymi produktami przemiany materii, co może prowadzić do zgonu.
Na szczęście od kilkudziesięciu lat istnieje możliwość tzw. leczenia nerkozastępczego, którego głównym elementem jest dializa, należy jednocześnie pamiętać o właściwej diecie i dobraniu odpowiednich leków.
Warto jednak podkreślić, że negatywny wpływ uszkodzonych nerek na organizm zaczyna się od bardzo wczesnego okresu ich choroby, który najczęściej jest niezauważalny przez chorych. W pierwszej kolejności atakowane są serce i naczynia, co skutkuje zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób tych narządów.
Nawet najłagodniejsza patologia nerek zwiększa ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego i choroby niedokrwiennej serca. Szacuje się, że choroby nerek w Polsce występują u ok. 10-14 proc. dorosłej populacji, czyli u około 4 mln osób. Większość spośród nich umiera przedwcześnie z powodu chorób serca, przez zawał, i naczyń - udar mózgu. Do okresu, w którym konieczna staje się dializa, dożywają nieliczni.
Jak zapobiegać chorobom nerek?
Ponieważ zdecydowana większość chorób nerek jest następstwem najważniejszych schorzeń cywilizacyjnych, podstawowym sposobem zapobiegania, jest profilaktyka i leczenie takich chorób, jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, otyłość, a także chorób serca, wątroby i płuc. Żaden narząd nie działa bowiem niezależnie od innych. Najważniejsze zatem w zapobieganiu chorobom nerek jest zdrowy styl życia i właściwa dieta. Zdrowy styl życia polega na utrzymaniu prawidłowej masy ciała, rezygnacji z palenia papierosów, odpowiedniej aktywności fizycznej i nienadużywaniu alkoholu. Wprawdzie alkohol nie działa bezpośrednio toksycznie na nerki, ale uszkadza inne narządy i zwiększa ryzyko nadciśnienia tętniczego.
Należy również ograniczyć spożycie białka i soli. Wraz z rozwojem choroby nerek zalecenia dietetyczne stają się coraz bardziej restrykcyjne, zwiększa się także ich znaczenie.
Na czym polega dializoterapia i kiedy się ją stosuje?
Należy podkreślić, że najlepszą metodą leczenia nerkozastępczego jest przeszczepienie nerki. Z różnych powodów jednak tę metodę można zastosować tylko u niewielkiego odsetka chorych. Dla wszystkich pozostałych, w tym u większości chorych w zaawansowanym wieku pozostaje dializa. Jest to zabieg, który umożliwia częściowe zastąpienie czynności wydalniczej nerki i usunięcie z organizmu nadmiernie szkodliwych produktów przemiany materii, a także toksyn egzogennych, w tym leków. W trakcie zabiegu wykorzystuje się właściwości błony półprzepuszczalnej – sztucznej (hemodializa pozaustrojowa) lub naturalnej, jaką jest otrzewna (dializa otrzewnowa).
Wybór metody leczenia nerkozastępczego zależy od stanu klinicznego chorego i powinien być omówiony przez lekarza z pacjentem i jego rodziną. Kluczem do powodzenia jest odpowiednie przygotowanie, które powinno się rozpocząć najpóźniej kilka miesięcy przed rozpoczęciem samej dializoterapii. Dlatego należy odpowiednio wcześnie skontaktować się z lekarzem nefrologiem.
Rola bliskich w leczeniu
Wsparcie chorego dializowanego przez bliskich ma bardzo duże znaczenie. Znacznie ułatwia i usprawnia proces leczenia. Ważna jest pomoc w realizacji zaleceń lekarskich dotyczących stylu życia i farmakoterapii. Trudno sobie wyobrazić np. utrzymanie bardzo trudnego reżimu dietetycznego bez czynnego udziału domowników. Nie do przecenienia jest wsparcie psychologiczne, a także pomoc w realizacji wszystkich elementów samoopieki, jak regularne zażywanie leków, czy uprawnianie psychoruchowe. W przypadku dializy otrzewnowej cenna może być pomoc osób bliskich w wykonywaniu samych zabiegów.
Bez żadnej przesady można stwierdzić, że o tym, jak długo będzie żył pacjent dializowany oraz jaka będzie jakość jego życia decydują w równym stopniu trzy elementy: chory, jego bliscy oraz pielęgniarki i lekarze – kolejność nieprzypadkowa.
Nadesłał:
iwonamichalowska
|
Wasze komentarze (0):
System komentarzy dostarcza serwis eGadki.pl
