Podeszły wiek zagrożeniem dla wzroku

Badania przeprowadzone przez TNS w 2012 roku pokazały, że Polacy nie są świadomi zagrożeń związanych z chorobami siatkówki. Według ankiety, co trzeci Polak po 15. roku życia nigdy nie był u okulisty, tymczasem specjaliści zalecają po ukończeniu 50 lat coroczne wizyty kontrolne uwzględniające badanie dna oka. Dzięki właśnie temu diagnozowaniu możliwe jest wykrycie bardzo często spotykanej choroby siatkówki – degeneracji plamki żółtej, zwanej AMD. Jest to przewlekła, postępująca choroba oczu, występująca zwykle wśród osób powyżej 50 roku życia. AMD uszkadza siatkówkę, a w szczególności jej centralną część, jaką stanowi plamka żółta, co powoduje pogorszenie, a nawet utratę widzenia centralnego, co w konsekwencji prowadzić może do ślepoty. W Polsce choroba ta jest często spotykana, a jednak niezbyt znana. W badaniu TNS okazało się, że zaledwie 5 proc. respondentów powyżej 50. roku życia wiedziało cokolwiek o AMD, gdzie jednocześnie wśród 20 proc. członków tej grupy stwierdzono zwyrodnienie plamki żółtej. Choroba ta jest niezwykle groźna szczególnie z powodu trudności w leczeniu, ponieważ w przeciwieństwie do np. znanej zaćmy nie można operacyjnie cofnąć szkód wywołanych przez schorzenie.

Łatwiejsza ochrona od późniejszego leczenia

AMD występuje w dwóch postaciach, łagodniejszej, tak zwanej suchej, która rozwija się powoli przez kilka, a nawet kilkanaście lat nieuchronnie prowadząc do ślepoty. O wiele szybciej postępuje druga postać, tak zwana wysiękowa, która nieleczona może doprowadzić do nieodwracalnej utraty widzenia w kilka miesięcy. W zależności od rodzaju AMD do leczenia stosuje się specjalistyczną dietę lub szereg zabiegów laseroterapii, które powstrzymują rozwój destrukcyjnych dla wzroku naczyń patologicznych pod siatkówką. Szereg zabiegów, ponieważ inaczej niż w przypadku leczenia katarakty, laseroterapię w przypadku AMD należy powtarzać systematycznie w zależności od metody co 4 – 14 tygodni. Od kilku lat na wysiękowe AMD stosuje się leczenie w postaci zastrzyków do wnętrza oka, jest to bardzo drogi zabieg, ale również skuteczny. Niezależnie więc od tego, z jaką chorobą siatkówki mamy do czynienia leczenie jej może być albo kosztowne, albo bardzo uciążliwe.

Nie bez powodu schorzenia siatkówki jak AMD i zaćma utożsamiane są z wiekiem. W obu tych przypadkach, za grupę największego ryzyka uważa się seniorów. W przypadku degeneracji plamki żółtej wśród osób po 70. roku życia na chorobę tę cierpi 30 proc. populacji, a po 80. roku życia już 50-60 proc. Właśnie z tego powodu w Polsce AMD określane jest mianem „epidemii ślepoty”, która nabiera większego znaczenia w kontekście starzenia się społeczeństwa. Jeżeli podejście do ochrony wzroku nie zmieni się, szacowana liczba osób cierpiących na tę dolegliwość może się podwoić do 2025 r.

Nie lekceważmy problemu

Wiek nie jest jednak jedynym czynnikiem warunkującym zagrożenie wystąpienia choroby siatkówki. AMD i zaćma są chorobami, których rozwojowi sprzyja palenie papierosów czy schorzenia zaburzające normalną pracę organizmu jak cukrzyca lub nadciśnienie tętnicze. Otyłość również sprzyja rozwojowi AMD, ponieważ wpływa na poziom lipidów we krwi (cholesterol i trójglicerydy). Te wszystkie czynniki mogą spowodować zmiany w plamce żółtej prowadzące do degeneracji, szczególne zagrożenie stwarzają dla seniorów. Pogorszanie się jakości widzenia z powodu chorób siatkówki jest w Polsce utożsamiane z naturalnym procesem starzenia, przez co pacjenci bardzo często nie podejmują żadnego leczenia. Jest to bardzo groźna praktyka, ponieważ wczesna diagnoza i rozpoczęcie leczenia odpowiada za wyniki. Zaćmę możemy leczyć operacyjnie, niestety AMD pozwala tylko na zatrzymanie i ograniczenie zmian wywołanych przez chorobę, które prowadzą do ślepoty. Specjaliści znają przypadki, w których na skutek degeneracji plamki żółtej pacjenci przestali widzieć na jedno oko nie wiedząc nawet, kiedy dokładnie to nastąpiło. Sucha, wolniej działająca postać AMD stanowi ok. 90 proc. przypadków. Ten rodzaj schorzenia nie pozwala w praktyce na zbyt wiele możliwości leczenia. Jego skutki powstrzymuje się za sprawą specjalistycznej diety, która umożliwia zahamowanie rozwoju choroby.  

Chroń wzrok od wewnątrz

Właściwy sposób odżywiania decyduje o prawidłowym funkcjonowaniu całego organizmu. Nie inaczej jest w przypadku wzroku, którego ochronę zapewnią przede wszystkim takie witaminy i składniki odżywcze jak beta-karoten, antyoksydanty C i E i luteina oraz zeaksantyna. Właśnie z tego powodu dla osób cierpiących na suche AMD lekarze zalecają dietę bogatą w te składniki jak np. marchew, owoce i warzywa bogate w witaminę C jak np. borówki, tłuste ryby, produkty pełnoziarniste i czerwone mięso. Wiele z tych składników oprócz zabezpieczeniem przed degeneracją plamki żółtej chroni całą siatkówkę, dzięki czemu wyraźnie obniża ryzyko zachorowania na zaćmę. Trudniejsze do pozyskania w diecie są takie składniki jak luteina i zeaksantyna, czyli elementy naturalnie występujące w siatkówce i soczewce oka. Uzupełniać je możemy stosując suplementy diety, takie jak np. kompleksowy środek OkoPro. Suplement ten nie tylko posiada bardzo wysokie dawki luteiny i najwyższą dostępną w tego typu preparatach ilość zeaksantyny, ale dodatkowo wspomagany jest takimi substancjami czynnymi jak witaminy antyoksydacyjne C i E, beta-karoten oraz antocyjanozydy borówki czernicy. Luteina i zeaksantyna stanowią naturalny filtr dla światła niebieskiego, z którym mamy do czynienia za sprawą monitorów telewizyjnych czy komputerowych, podczas opalania lub czytania w złym świetle.  Ponadto odpowiadają za ochronę soczewki i siatkówki przed tzw. stresem oksydacyjnym, czyli nadmierną produkcją szkodliwych wolnych rodników. Borówki czernicy wzmacniają naczynia włosowate i poprawiają mikrokrążenie siatkówkowe. Beta-karoten i witaminy C i E biorą udział we współtworzeniu składników odpowiadających za widzenie i chronią przed szkodliwym działaniem światła ultrafioletowego. Suplementacja jest przede wszystkim zalecana dla osób, które dużo czasu spędzają przed ekranem komputera lub na czytaniu przy sztucznym świetle, kierowców i amatorów kąpieli słonecznych narażonych na bezpośrednie działanie słońca na soczewkę i siatkówkę oraz dla seniorów, których wiek bezpośrednio decyduje o osłabieniu naturalnej ochrony wzroku. Pomimo potwierdzonego, skutecznego działania suplementów diety należy pamiętać, że nie są one lekarstwem na AMD lub zaćmę, tylko podstawowym narzędziem w obniżeniu ryzyka zachorowania. Właściwe odżywianie wspomagane suplementacją i prowadzenie zdrowego trybu życia może więc nie tylko uchronić nas przed noszeniem okularów, ale również przed degeneracją plamki żółtej i zaćmą mogącymi prowadzić do całkowitej utraty wzroku.