Czy współcześnie zaburzenia widzenia blokują nam możliwość odpowiedzialnego kierowania pojazdami? Odpowiada Tomasz Leszczyński, optyk i optometrysta oraz ekspert Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej.

Co grozi kierowcy?

W Polsce każdy kursant podczas przygotowań do egzaminu na prawo jazdy musi przejść badania ostrości wzroku, dzięki którym weryfikowana jest jedynie jakość jego widzenia, a nie ewentualne problemy wzrokowe. Obecnie kolejne badanie jest wymagane tylko w przypadku wymiany prawa jazdy po upływie jego terminu ważności, a w świetle prawa to kierowca sam decyduje o swojej kondycji psychofizycznej, jeśli przeszedł pozytywnie wcześniejsze testy (częstsze badania wzroku dotyczą jedynie kierowców zawodowych). Jeśli w chwili zdawania egzaminu borykamy się z wadą wzroku, musimy do prowadzenia pojazdu używać okularów z soczewkami o odpowiedniej mocy korekcyjnej. Czy to jednak wystarczy?

 - W teorii, w kontekście widzenia, jesteśmy zobligowani przez ustawodawcę wyłącznie do pozytywnego przejścia badania wzroku przed przystąpieniem do egzaminu na prawo jazdy i zastosowania odpowiedniej korekcji, jeśli to konieczne - komentuje Tomasz Leszczyński, optyk i optometrysta oraz ekspert Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej. - W praktyce, jeśli posiadamy wadę wzroku, ta w ciągu lat zwykle się zmienia, dlatego powinniśmy regularnie się badać. Co może zrobić kierujący pojazdem z wadą wzroku, aby dodatkowo zwiększyć bezpieczeństwo prowadzenia pojazdu? Warto zainteresować się okularami ze specjalnymi filtrami dla kierowców, które poprawią nasze kompetencje za tzw. „kółkiem". Zanim rozwiniemy dyskusję o rozwiązaniach, warto uświadomić sobie, że badanie podczas kursu przygotowującego nas do przyszłej jazdy nie powinno zwalniać nas także z późniejszej profilaktyki i regularnych badań. Kierując pojazdem jesteśmy odpowiedzialni za swoje zdrowie, jak i za bezpieczeństwo innych uczestników ruchu. Nawet przy małych zmianach w widzeniu powinniśmy reagować i nawiązywać kontakt z optykiem. Ponadto, z biegiem lat mogą uwidaczniać się u nas problemy ze wzrokiem, których wcześniej nie uświadczyliśmy. Musimy sobie uświadomić, iż pojawianie się wady wzroku nie następuje z dnia na dzień, lecz jest powolnym procesem - co usypia naszą czujność. Słaby wzrok to postrzeganie zagrożeń z opóźnieniem, to wolniejsza reakcja na bodźce. Każda sekunda podczas jazdy, to nawet parędziesiąt metrów pokonanych pojazdem, które mogą decydować nierzadko o życiu innego uczestnika ruchu. Często też występującą wadą, szczególnie uciążliwą dla kierowców, jest tzw. „kurza ślepota", której objawami jest gorsze widzenie po zmierzchu. Jednorazowego badania wzroku nie powinniśmy traktować jako wyznacznika na całe życie - dodaje.

 „Szkła" dla kierowców

Szczególną porą, „wymagającą" od kierowcy skupienia i uwagi jest wieczór czy noc. Rozszerzane źrenice wpływają na „uwypuklenie" naszych wad i widzimy mniej ostro. Wtedy też światła nadjeżdżających samochodów czy sygnalizacji świetlnej mogę nas oślepiać. Nawet jeśli nie zmagamy się z wadą wzroku, oślepienie podczas jazdy może skutkować niebezpieczną sytuacją drogową.

- Podstawowym zadaniem optyka w kontakcie z klientem jest przeprowadzenie szczegółowego wywiadu i zaproponowanie rozwiązania jak najbardziej zbieżnego z jego oczekiwaniami i potrzebami. Jeśli opiszemy swoje problemy z widzeniem podczas jazdy samochodem, profesjonalista będzie w stanie nam pomóc. Jednym z popularnych rozwiązań są szkła korekcyjne dedykowane kierowcom do jazdy nocą, które znacznie redukują odblaski, a także zwiększają kontrast widzenia. Odblaski oślepiające kierowcę są przede wszystkim uciążliwe po zmroku, dlatego warto zaopatrzyć się w okulary do jazdy po zachodzie słońca nawet, jeśli nie posiadamy problemów z widzeniem za dnia - możemy skorzystać z okularów z soczewkami bez mocy korekcyjnej, czyli tzw. „zerówkami". Światło latarni czy nadjeżdżających z naprzeciwka samochodów może „rozszczepić" się przechodząc przez przednią szybę naszego pojazdu, tym samym chwilowo pozbawiając nas kontroli nad śledzeniem sytuacji na drodze. Utrata koncentracji i brak możliwości dostrzeżenia potencjalnych zagrożeń nawet przez kilka sekund mogą doprowadzić do kolizji czy wypadku. Natomiast jeśli czujemy dyskomfort w czasie jazdy także w dzień, optyk prawdopodobnie zaproponuje nam jeszcze bardziej zaawansowane rozwiązanie - soczewki przeznaczone do jazdy samochodem, które pod wpływem promieni UV w dzień barwią się niemal do koloru „szkieł" przeciwsłonecznych i tym samym ochronią nasz wzrok przed promieniami słonecznymi, a po zmroku wracają do przezroczystej barwy, niwelując tym samym wszelkie niebezpieczne dla kierowcy odblaski świetlne występujące po zmroku - dodaje Tomasz Leszczyński.

Kierunek: optyk

- Jeśli chcemy być pewni dobrej kondycji naszego wzroku, zawsze wybierajmy sprawdzone punkty sprzedaży okularów. Często na straganach, stacjach paliw czy w marketach znajdziemy tańsze odpowiedniki okularów korekcyjnych czy słonecznych, jednak nigdy nie możemy być pewni jakości ich wykonania, zastosowanych filtrów, a w przypadku tzw. „zerówek" faktycznego braku mocy korekcyjnej. Słaba jakość wykonania soczewek często wiąże się z niepożądanym załamaniem światła, które wywołuje sztucznie astygmatyzm, utrudniając nam widzenie. Nie bójmy się spytać wybranego przez nas optyka o jego kompetencje oraz udokumentowanie jakości proponowanych nam rozwiązań. Ponadto, profesjonalnego optyka poznamy po tym, że faktycznie będzie potrafił dobrać dla nas najlepsze rozwiązanie na bazie wywiadu, a nie jedynie szybko sprzedać jakiekolwiek szkła i oprawki. Wizyta u optyka nie powinna przebiegać szybko i pobieżnie - ostrzega Tomasz Leszczyński.

Więcej informacji na temat wad wzroku, sposobów ich korekcji oraz specjalistycznych badań można znaleźć w filmach edukacyjnych Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej, zrealizowanych pod merytorycznym patronatem Wydziału Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, z udziałem optyków, optometrystów i okulistów. Materiały dostępne są pod adresem: http://www.krio.org.pl/filmy-edukacyjne