Lekarze oraz fizjoterapeuci zalecają seniorom aktywność fizyczną. Codzienny ruch pozwala zachować sprawność psychofizyczną, poprawia elastyczność mięśni, chroni przed otyłością oraz pozytywnie wpływa na samopoczucie. Niemniej ważne jest codzienne ćwiczenie mózgu, dzięki któremu można uniknąć kłopotów z pamięcią, a także zachorowania na poważne choroby neurodegeneracyjne takie jak demencja czy Alzheimer.  Krzyżówki, quizy czy i planszowe sprzyjają wysiłkowi umysłowemu, a także stanowią świetną rozrywkę – mówi Joanna Sikorska, opiekunka seniorów w Promedica24.

Ulotna pamięć

Starzenie to nie tylko zmarszczki czy siwe włosy, ale również liczne zmiany zachodzące w całym organizmie, również w mózgu. Z biegiem lat, narząd ten ulega zmianom morfologicznym, anatomicznym oraz funkcjonalnym[1]. Neurony - komórki nerwowe przewodzące informacje w mózgu działają wolniej u osób starszych, częściej obumierają i nie są tak sprawne i szybkie jak u młodej osoby. W wyniku ich pogarszającej się pracy, osoby starsze częściej borykają się z zaburzeniami pamięci, problemami ze snem, wahaniami nastroju czy ograniczeniem zdolności intelektualnych[2]. Przypominanie sobie nazwisk przyjaciół z liceum, dat urodzin i przepisów na ulubione potrawy zaczyna być coraz trudniejsze – ślady pamięciowe pomału się zacierają. Najbardziej osłabia się pamięć epizodyczna, przechowująca wspomnienia z życia oraz semantyczna, dzięki której pamiętamy fakty oraz znaczenia słów[3]. To nieunikniony proces, na który można jednak w pewnym stopniu wpłynąć, regularnie ćwicząc mózg i prowokując go do pracy, aby jak najdłużej pozostał w dobrej formie - podobnie jak całe ciało.

Mózg nie przechodzi na emeryturę

Jesień życia to czas na zasłużony odpoczynek. Warto realizować swoje pasje i oddawać się małym przyjemnościom. Nie wolno jednak zapominać o tym, że bezczynne leżenie na kanapie przed telewizorem to krótka droga do tego, aby również „wysłać na emeryturę” mało aktywne ciało oraz niećwiczony mózg.

 – Wychodzę z założenia, że mózg to też mięsień i należy go ćwiczyć bez względu na wiek. Coraz częściej pisze się i mówi  o „treningu mózgu” w starszym wieku. Moje doświadczenia pokazują, że taki trening naprawdę przynosi wiele korzyści, a jego forma zależy od zainteresowań, stanu zdrowia i, co najważniejsze, motywacji oraz chęci do podjęcia aktywności. Najlepszą zachętą jest spędzanie czasu w radosny sposób - redukujemy wtedy stres i napięcie związane z chorobą czy bólem – wyjaśnia Joanna Sikorska.

Dobroczynna rozrywka

Pielęgnowanie sprawności umysłowej nie musi być żmudnym powtarzaniem bezsensownych szeregów cyfr czy dat wielkich średniowiecznych bitew. Jeśli senior jest pod codzienną opieką profesjonalnego opiekuna, warto, aby ten zachęcił go do aktywności umysłowej i zaproponował wspólne spędzanie czasu. Opiekun seniora, pracując z podopiecznym poznaje jego zainteresowania i hobby, dzięki czemu może przygotować takie ćwiczenia, które będą nie tylko gimnastyką dla mózgu, ale również dobrą zabawą. Jeśli podopieczny interesuje się na przykład kinem, warto wspólnie wymieniać jak najwięcej aktorów o danym imieniu, przypominać daty premier filmowych czy streszczać sobie nawzajem fabułę ulubionych filmów i seriali. Można również przygotować zdjęcia gwiazd kina, do których należy dopasować imię i nazwisko aktora czy odgrywaną przez niego postać.

– Zawsze dopasowuję propozycje aktywności do indywidualnych potrzeb moich podopiecznych. Pomysły czerpię z otoczenia i bieżących sytuacji. Wykorzystuję wszystko to, co wyzwala pozytywną energię do realizacji zainteresowań podopiecznego. Wygrywanie, trafne rozwiązania, sukces w grze stanowią naturalną zachętę do podejmowania dalszych wyzwań i rywalizacji – mówi Joanna Sikorska.

·        Ruchowe: spacery, nordic walking, pilates, pływanie.

·        Relaksacyjne: elementy jogi, medytacja, słuchanie muzyki - koncerty, stare szlagiery, muzyka klasyczna, kolorowanie mandali, układanie rzeczy i przedmiotów codziennego użytku, rozwieszanie prania.

·        Oglądanie i mówienie: oglądanie zdjęć, wesołych obrazów, memów, fotografii, karykatur, malarstwa i omawianie ich, oglądanie TV i ulubionych programów - przyrodniczych, popularnych quizów telewizyjnych, teleturniejów, programów rozrywkowych, kabaretów.

·        Czytanie lub słuchanie:  książki, gazety, listy, biografie sławnych ludzi, muzyka i wiadomości w radio.

·        Słowno-językowe: opowiadanie historii rodzinnych - drzewo rodowe, wydarzeń z dzieciństwa, z życia przyjaciół lub znajomych, streszczanie wieczorem tego, co miało miejsce w ciągu dnia, podsumowywania „co się najbardziej podobało, a co najmniej oraz dlaczego?”, przysłowia, idiomy, wyliczanki, rymy, wyszukiwanie i klasyfikowanie wyrazów itd.

·        Gry, zabawy konstrukcyjne, quizy: puzzle, scrabble, warcaby, chińczyk, tradycyjne karty do gry, bierki, domino, Jenga, origami, gry komputerowe

·        Logiczne: krzyżówki, rebusy, kółko i krzyżyk, statki, szubienica, sudoku

·        Kulinarne: wyszukiwanie starych przepisów, wspólne przygotowywanie, lepienie, gotowanie, pieczenie