Problemy z wątrobą mogą pojawić się w każdym wieku. Jak podaje Eurostat, ponad 15% obywateli Unii Europejskiej umiera co roku z powodu chorób tego organu, a w Polsce odsetek umieralności jest nawet wyższy, bo kształtuje się na poziomie prawie 18%. Najbardziej narażeni na problemy z wątrobą są mężczyźni (w całej Unii Europejskiej – ponad 22%, w Polsce – prawie 28%), a rzadziej kobiety (9% we wszystkich krajach UE i podobnie w Polsce).

Najczęściej kłopoty z wątrobą powodują toksyny (w tym te zwarte w alkoholu i lekach), a także zaburzenia metaboliczne i otyłość. Oznacza to, że problemy z wątrobą stają się coraz poważniejszym zagrożeniem dla życia Europejczyków.

Dlaczego wątroba jest tak ważna?

Bez dużej przesady wątrobę można porównać do fabryki chemicznej, która realizuje skomplikowane procesy niezbędne dla ludzkiego zdrowia i życia. Wątroba jest nie tylko naszym największym narządem, ale również najintensywniej eksploatowanym. Każdego dnia przetwarza składniki odżywcze w substancje, które następnie przyswajają nasze komórki, a ponadto odtruwa organizm. To właśnie wątroba pozbywa się substancji toksycznych z pożywienia i odpadków przemiany materii.

To jednak nie wszystko. Wątroba produkuje wiele substancji, między innymi żółć niezbędną w procesie trawienia tłuszczów, białka budujące ciała odpornościowe, czy heparynę, która zapobiega krzepnięciu krwi w naczyniach krwionośnych. Wątrobę można również porównać do wielkiego magazynu, przechowującego witaminy (A, B12, D), żelazo, a także niektóre białka surowicy krwi. Kondycja tego organu wpływa na działanie całego organizmu, w tym nawet na prawidłowe funkcjonowanie skóry.

Co szkodzi wątrobie?  

Wątroba to jedyny organ, który ma zdolności regeneracyjne, jednak na skutek różnych naszych zachowań np. zwyczajów żywieniowych, pracy w szkodliwych warunkach, a także przyjmowania leków, czasami ulegają one zaburzeniom, co w skrajnej sytuacji może prowadzić nawet do ustania funkcji tego narządu. Jednak o wątrobę można także skutecznie zadbać, dzięki odpowiedniej diecie i suplementacji.

Przede wszystkim warto ograniczyć spożycie alkoholu, ponieważ ma on bardzo negatywny wpływ na funkcjonowanie wątroby. Należy wystrzegać się także tłustej diety, która może prowadzić do otyłości. Ta ostatnia często powoduje stłuszczeniową chorobę wątroby, na którą cierpi prawie 30% dorosłych osób w krajach rozwiniętych.

Jak stan wątroby wpływa na skórę?

Zdrowy narząd skutecznie radzi sobie z eliminacją toksyn, ale zaburzenia w pracy wątroby szybko wpływają na zaburzenia czynności skóry. W takiej sytuacji szkodliwe związki, które dostają się do krwiobiegu, muszą zostać wydalone z organizmu w inny sposób. Właśnie skóra zostaje wtedy wykorzystana. Niestety, toksyczne substancje dokonują w niej prawdziwego spustoszenia, co powoduje powstawanie różnego rodzaju stanów zapalnych, wysypki, mniejszych lub większych wyprysków, czy przebarwień. Problemy w funkcjonowaniu wątroby mogą również nasilać objawy u osób z łuszczycą.

Gdy pojawiają się kłopoty ze skórą, zwykle udajemy się do dermatologa i stosujemy odpowiednie maści oraz leki. Przy łagodnych schorzeniach leczenie trwa zwykle krótko, jednak niektóre choroby skóry wymagają długotrwałej, nawet wieloletniej terapii. Niestety, leki przyjmowane przez długi czas, dodatkowo pogarszają stan wątroby, a gorzej pracująca wątroba to problem dla skóry.

- Pomiędzy funkcjonowaniem wątroby oraz stanem skóry istnieje zależność – wyjaśnia Magdalena Kurzyp – dietetyk i farmaceuta. – Jeżeli wątroba jest przeciążona i nie usuwa wszystkich toksyn, organizm i tak pozbędzie się ich najkrótszą z możliwych dróg, czyli przez  skórę, a efekty tego będą widoczne na zewnątrz. Natomiast, jeżeli wspomożemy wątrobę i skutecznie oczyścimy organizm z toksyn, wówczas będzie to też miało odbicie „na powierzchni” w postaci lepszego stanu skóry.

Oczyszczanie organizmu oraz wspomaganie pracy wątroby najlepiej dokonywać z wykorzystaniem naturalnych sposobów i składników. Doskonale sprawdzają się w takiej sytuacji różne zioła, a jeżeli chodzi o wątrobę to szczególnie ważne są ostropest plamisty, mniszek lekarski oraz karczoch zwyczajny.

Problemem może być jednak to, że niektóre zioła, w tym nasiona ostropestu plamistego, są bardzo wrażliwe na działanie soków trawiennych. Jeśli przyjmujemy je w postaci zmielonych lub całych  nasion, to są one rozkładane w organizmie,  zanim zdążą się wchłonąć i zadziałać. Dlatego jedynym rozwiązaniem pozostaje przyjmowanie ich w postaci wyciągów. Na rynku dostępny jest m.in. preparat Livenorm (www.livenorm.pl), który zawiera  wyciągi z trzech ziół; ostropestu, mniszka lekarskiego i karczocha, których działanie wzajemnie się uzupełnia, dając pełne wsparcie wątrobie. Dodatkowo ma tę zaletę, że wyciągi są standaryzowane i każda kapsułka zawiera identyczną ilość składników.

Wątroba to bardzo ważny organ, którego praca wpływa na stan całego organizmu. Na szczęście potrafi szybko się regenerować, co oznacza, że jeśli zaczniemy o nią odpowiednio dbać i wspomagać jej pracę, mamy szansę wyeliminować zaburzenia, które już dotknęły ten narząd. Dlatego najlepiej łączyć ze sobą zdrową dietę i odpowiednią suplementację. 

Jaka dieta dobra dla wątroby?

Przed wszystkim należy zwrócić uwagę na tłuszcz, jaki spożywamy. Dużym obciążeniem dla wątroby są bogate w cholesterol tłuszcze zwierzęce, dlatego lepiej postawić na oleje roślinne (olej, oliwa) oraz wzbogacić dietę o ryby (najlepiej morskie).

Bardzo dobrze na pracę wątroby wpływają warzywa. Warto zadbać, żeby w codziennej diecie nie zabrakło, na przykład, kapusty, soi, sałaty, kukurydzy i brokuł. Warzywa te posiadają bardzo dużo witamin B1, B2, B6 i PP, które doskonale wspomagają przemianę materii. Jednak dla wątroby lepsze są warzywa gotowane (al dente), niż surowe. Bardzo ważna dla wątroby jest witamina B13, znana głównie jako kwas orotowy, która działa żółciotwórczo i ochronnie na komórki wątroby. Witaminę tę niestety bardzo trudno znaleźć w tradycyjnej diecie. Jednym z nielicznych jej źródeł jest kobyle mleko, dostępne także w postaci suplementu diety w kapsułkach.

Również niektóre zioła stosowane jako przyprawy działają pozytywnie: majeranek, mięta, kminek, oregano i tymianek ułatwiają trawienie tłuszczów, pobudzając wydzielanie soków trawiennych, ale za to lepiej unikać papryki, pieprzu, curry, musztardy i octu, ponieważ powodują podrażnienie przewodu pokarmowego.

Zdrowsze dla organizmu są produkty duszone, czy gotowane (szczególnie na parze), niż smażone. Tych ostatnich lepiej się wystrzegać, a przynajmniej ograniczyć ich ilość. Zdrowiej będzie również zamienić białe pieczywo na ciemne, a także spożywać mniej cukrów prostych, które znajdziemy  w dżemach i słodyczach.

Wątroba lepiej pracuje, gdy jej nie przeciążamy. Lepiej jeść mniejsze porcje, ale częściej, niż obfite posiłki trzy razy dziennie. Należy również bezwzględnie unikać pośpiechu w trakcie jedzenia.

Dbanie o wątrobę nie musi wcale wiązać się z ogromnymi wyrzeczeniami. Zdrowa dieta może być również smaczna. Warto tylko pamiętać o kilku, przedstawionych powyżej, zasadach.