Jak postępować aby zapobiec możliwym powikłaniom oraz odzyskać maksymalną sprawność? Zachęcamy do przeczytania wywiadu z fizjoterapeutą Orto-Pes, w którym tłumaczy on fundamentalne znaczenie aktywności fizycznej w procesie powrotu do zdrowia.

Amputacja to najbardziej radykalna metoda leczenia. Jej celem jest ratowanie życia oraz poprawa funkcji organizmu. Niedostosowanie się do zaleceń profilaktycznych po operacji jednej kończyny może być przyczyną amputacji drugiej. Należy więc bezwzględnie dbać zarówno o kikut, jak i regularnie wzmacniać mięśnie pozostałej nogi.

W tym wywiadzie skupimy się wyłącznie na fizjoterapii po amputacji kończyn dolnych. Wszelkie ważne informacje dotyczące higieny i pielęgnacji kikuta oraz blizny pooperacyjnej dostępne są w poradniku pt. Jak przygotować nogę do zaprotezowania.

Amputacja to bardzo skomplikowana operacja, której skutki odczuwa całe ciało. Na jakie możliwe zmiany w organizmie narażeni są pacjenci po zabiegu?

Pacjent po operacji jest przez pewien czas unieruchomiony, co wiąże się ze spowolnieniem jego przemiany materii i wzrostem masy ciała. To z kolei prowadzi do zmniejszenia wydolności płuc, zaników mięśni, występowania przykurczów, skłonności do zaparć oraz ograniczenia ruchomości stawów. Szczególnie niebezpieczne jest to dla osób starszych, którzy poddani byli amputacji z powodu zaawansowanej cukrzycy i miażdżycy.

Jak zminimalizować wystąpienie możliwych powikłań?

Należy być jak najbardziej aktywnym fizycznie. Fizjoterapię dostosowuje się do rodzaju, poziomu oraz przyczyny amputacji. Ważne jest aby ruch był również odpowiednio dobrany do wieku oraz możliwości pacjenta. Wszystko powinno odbywać się pod czujnym okiem fizjoterapeuty. Bardzo ważna jest także odpowiednia pielęgnacja kikuta oraz wsparcie psychologiczne. Dlaczego? Bo to właśnie pozytywne myślenie jest siłą napędową w drodze do osiągnięcia celu, jakim w tym wypadku jest powrót do możliwie największej sprawności fizycznej.

Jak powinna wyglądać fizjoterapia na oddziale szpitalnym?

Uruchamianie pacjenta po operacji należy rozpocząć jak najszybciej. Najlepiej robić to etapami, i kiedy pacjent wykona już poszczególne ćwiczenia dostosowane do danej fazy, przejść dalej. Ważne jest, aby poinformować chorego, że nie musi martwić się on znajomością poszczególnych ćwiczeń, bo wszystkie będą wykonywane przy współpracy z  fizjoterapeutą.

Pierwszy etap polega na wdrożeniu ćwiczeń oddechowych, korzystnie wpływających na wentylację i wydolność płuc. Układ oddechowy po zabiegu operacyjnym wspiera również oklepywanie pacjenta oraz inhalacje z lekami rozszerzającymi oskrzela. Bardzo ważne są także ćwiczenia izometryczne. Ich zadaniem jest odpowiednie napięcie wybranej grupy mięśniowej bez wykonania ruchu w stawie, do którego przyczepiają się ćwiczone mięśnie. Istotne są ćwiczenia przeciwzakrzepowe, poprawiające krążenie krwi oraz zapobiegające wystąpieniu zatorów i zakrzepów. Zakrzepom przeciwdziała również bandażowanie kikuta, przyjmowanie leków rozrzedzających krew, a także jak najszybsza pionizacja pacjenta. To właśnie ona, po nauce siadania i przesiadania się na wózek inwalidzki, stanowi kolejną fazę i jest sprawdzianem sił, która ma miejsce podczas pierwszego wstania z łóżka po operacji. Później przychodzi czas na pokonanie dłuższego dystansu, asekurując się balkonikiem lub kulami łokciowymi. Wraz z opanowaniem tych zakresów ruchów, pacjent powinien podjąć próbę poruszania się już bez pomocy fizjoterapeuty. Kolejny etap to wchodzenia i schodzenia ze schodów.

Powyższy tekst stanowi jedynie fragment obszerniejszego wywiadu przeprowadzonego z fizjoterapeutą pracowni protetyczno-ortopedycznej "Orto-Pes". Pełna wersja publikacji pt. Fizjoterapia po amputacji kończyn dolnych, opatrzona fotografiami przedstawiającymi przykładowe ćwiczenia znajduje się na blogu firmy.

Nadesłał: Orto-Pes http://www.ortopes.pl